Bij tak- of stambreuk of bij omvallen van een boom, kan deze schade aanrichten bij of aan derden. De vraag is dan wie aansprakelijk is voor deze schade. Boomveiligheidscontrole is in de eerste plaats van belang om het risico op ongevallen tot een minimum beperken. In de tweede plaats voorkomt een boomeigenaar dat deze aansprakelijk gesteld kan worden voor geleden schade. Om als boomeigenaar te voorkomen dat deze aansprakelijk gesteld wordt voor schade veroorzaakt door zijn / haar bomen is het van groot belang dat deze aan kan tonen dat er aan de wettelijke zorgplicht voldaan is. De eenvoudigste en meest doeltreffende manier is het regelmatig opstellen van een rapport aan de hand van een VTA-keuring. VTA staat voor Visual Tree Assessment, ofwel het beoordelen van een boom op basis van visueel waarneembare kenmerken. De VTA-methode wordt op dit moment in Nederland het meest gebruikt voor het beoordelen van gebreken of signalen die duiden op verborgen gebreken en verzwakking.

Aansprakelijkheid

In het Nederlands recht bestaan diverse vormen van aansprakelijkheid:

• schuldaansprakelijkheid
• pseudorisicoaansprakelijkheid
• risicoaansprakelijkheid

Bij aansprakelijkheid voor schade door bomen en takken gaat het om schuldaansprakelijkheid en in gevallen van hoge gevaarzetting om pseudorisicoaansprakelijkheid. Degene die de schade heeft geleden, moet dan bewijzen dat dit de boomeigenaar verweten of toegerekend kan worden omdat deze onvoldoende zorg aan de schadeveroorzakende boom of tak heeft besteed. De nadere invulling van deze zorg (de zorgplicht) door de boomeigenaar bestaat uit de controle op (uitwendig) zichtbare gebreken en het regulier en regelmatig onderhoud aan de bomen.

Zorgplicht

Boomeigenaren moeten volgens het Nieuw Burgerlijk Wetboek voldoen aan de wettelijke zorgplicht. Zij kunnen dit doen door regelmatig boomcontroles en daarbij behorend onderhoud uit te (laten) voeren. Op basis van rechterlijke uitspraken worden de volgende drie typen zorgplicht onderscheiden:

Algemene zorgplicht

Verplichting om bomen regelmatig en systematisch op deskundige wijze te (laten) beoordelen en op basis daarvan zonodig actie te ondernemen. Controle ééns per 3 tot 5 jaar.

Verhoogde zorgplicht

Geldt voor bomen die door hun standplaats, conditie, ouderdom en/of omvang een verhoogd risico opleveren. In dat geval is minstens éénmaal per jaar een controle verplicht.

Onderzoeksplicht

Geldt voor bomen waarbij uitwendige gebreken of symptomen van verborgen gebreken zijn vastgesteld die een risico opleveren. Nader onderzoek moet uitwijzen wat de aard van die gebreken is en welke maatregelen nodig zijn.